Wie onderneemt in Nederland, is verplicht om – bij een minimum aantal van 50 werknemers – een ondernemingsraad in te stellen. Voor onderwijsinstellingen geldt een vergelijkbare verplichting, alleen spreken we daar over een medezeggenschapsraad.
We hebben daarvoor in Nederland de Wet op de Ondernemingsraden en de Wet medezeggenschap Scholen voor. Deze wetten regelen de formele rechten, plichten en bevoegdheden op het gebied van medezeggenschap, en ondernemingsraden en medezeggenschapsraden kunnen op formele gronden hun rechten claimen.
Fijn dat deze wetten er zijn als basis, maar in de visie van Katoren horen ze in de kast te blijven tot het nodig is om ze eruit te halen. De letter van de wet is van belang om op terug te kunnen vallen, maar vanuit de filosofie van Katoren is het beter om samen te werken in de geest van de wet. Oeverloze discussies over het wel of niet hebben van adviesrecht dragen in het algemeen niet bij aan een constructieve medezeggenschap.
Je kunt inzetten op de verschillen in belangen van de ondernemer en de ondernemingsraad, maar wanneer je uit gaan van de gemeenschappelijke belangen is het een stuk makkelijker om medezeggenschap werkelijk vorm te geven.
De essentie van medezeggenschap bestaat niet uit een wet, maar is ingegeven door het besef dat inspraak via medewerkers een belangrijke bijdrage kan leveren aan een betere organisatie. Uit praktische en democratische overwegingen is daarvoor een gekozen ondernemings- of medezeggenschapsraad een handige vertegenwoordiging van die medewerkers.
Sinds de millenniumwisseling ben ik actief als trainer/adviseur/coach van ondernemingsraden. In die tijd is de wereld veranderd: Digitalisering, flexwerken, werkdruk, 24-uurs economie, op afstand werken, globalisering en tal van andere ontwikkelingen maken, dat je als medezeggenschapper met enorm veel complexe vraagstukken te maken krijgt.
Daarom is het handig, en zelfs noodzakelijk om op z’n tijd de ruimte te nemen om met de hulp van een externe deskundige pas op de plaats te maken. Het is goed om in alle rust met de problematiek in jouw organisatie aan de slag te gaan, en (zo mogelijk samen met de bestuurder) oplossingen te bedenken voor de toekomst van jouw organisatie.
Katoren kan de medezeggenschap verder helpen als trainer, adviseur, coach, sparring-partner, vraagbaak en – mocht dat nodig zijn – als mediator.